ఉమీద్‌ పోర్టల్‌తో దేశవ్యాప్తంగా వక్ఫ్‌ ఆస్తుల భారీ నమోదు

భారత్‌లో వక్ఫ్‌ ఆస్తుల డిజిటలైజేషన్‌ ప్రక్రియ వేగవంతంగా కొనసాగుతున్న నేపథ్యంలో ‘ఉమీద్’ పోర్టల్‌ ద్వారా భారీ సంఖ్యలో ఆస్తులు నమోదు కావడం దేశవ్యాప్తంగా చర్చనీయాంశమైంది. కేంద్ర ప్రభుత్వం వెల్లడించిన వివరాల ప్రకారం, తెలంగాణలో మాత్రమే 46,480 వక్ఫ్‌ ఆస్తులు అధికారికంగా నమోదు అయినట్లు వెల్లడించడం విశేషం. ఈ ప్రక్రియ వక్ఫ్‌ ఆస్తుల రక్షణ, పారదర్శకత పెంపు, భవిష్యత్‌ వివాదాల నివారణ వంటి కీలక అంశాల్లో దోహదపడనుంది.

కేంద్ర మైనారిటీ వ్యవహారాల శాఖ మంత్రి కిరెన్‌ రిజిజు తెలిపిన సమాచారం ప్రకారం, ఉమీద్‌ పోర్టల్‌ ఆరంభమైన ఆరు నెలల కాలంలో మొత్తం 5,17,082 వక్ఫ్‌ ఆస్తులు నమోదు కావడం ఒక రికార్డు స్థాయి. ముఖ్యంగా చివరి 150 గంటల్లోనే 2.5 లక్షలకుపైగా ఆస్తులు నమోదు కావడం అధికారులు, వక్ఫ్‌ బోర్డులు, సంస్థాగత ప్రతినిధుల మధ్య అవగాహన పెరిగిందనే సంకేతంగా చూడబడుతోంది.

2025 జూన్‌ 6న కేంద్రం ఉమీద్‌ పోర్టల్‌ను ప్రారంభించినప్పుడు, దేశవ్యాప్తంగా ఉన్న వక్ఫ్‌ ఆస్తులను డిజిటల్‌గా నమోదు చేయడానికి ఆరు నెలల గడువు విధించింది. ఈ గడువు 2025 డిసెంబర్‌ 6తో ముగిసినప్పటికీ, పోర్టల్‌లో చివరి దశలో నమోదు సంఖ్య ఆకస్మికంగా పెరగడం ప్రభుత్వ అంచనాలను దాటిపోయింది. ఈ వేగం వక్ఫ్‌ ఆస్తులకు సంబంధించిన పత్రాలు, వివరాలు, హక్కుల పరిరక్షణపై ప్రజలలో అవగాహన పెరుగుతోందని నిపుణులు పేర్కొంటున్నారు.

వక్ఫ్‌ ఆస్తులు సాధారణంగా మసీదులు, దర్గాలు, ఖబ్రస్తాన్లు, విద్యాసంస్థలు, ధార్మిక లేదా దాతృత్వ సేవల కోసం ఏర్పాటు చేసిన భూములు, భవనాలను కలిగి ఉంటాయి. వీటి నిర్వహణ దేశవ్యాప్తంగా సుదీర్ఘకాలంగా ఒక సవాలుగా నిలుస్తోంది. అనేక ప్రాంతాల్లో రికార్డుల లోపం, భూవివాదాలు, అక్రమ ఆక్రమణలు, సరైన పర్యవేక్షణ లేకపోవడం వంటి సమస్యలు ఎదురయ్యాయి. ఈ నేపథ్యంలో ఉమీద్‌ పోర్టల్‌ ప్రవేశపెట్టడం వక్ఫ్‌ వ్యవస్థను ఆధునికీకరించే కీలక అడుగుగా విశ్లేషకులు అభిప్రాయపడుతున్నారు.

దేశవ్యాప్తంగా నమోదైన వక్ఫ్‌ ఆస్తులలో ఉత్తరప్రదేశ్‌ 92,830 ఆస్తులతో మొదటి స్థానంలో ఉంది. దీని తరువాత మహారాష్ట్ర 62,939 ఆస్తులతో రెండో స్థానంలో, కర్నాటక 58,328 ఆస్తులతో మూడో స్థానంలో నిలిచాయి. గుజరాత్‌లో 27,458, పంజాబ్‌లో 25,910, బీహార్‌లో 15,204, హర్యానాలో 13,445 ఆస్తులు నమోదయ్యాయి. ఈ గణాంకాలు వక్ఫ్‌ ఆస్తులు ప్రధానంగా ఉత్తర మరియు పడమటి రాష్ట్రాల్లో అధికంగా ఉన్నాయని చూపిస్తున్నాయి.

తెలంగాణలో నమోదైన 46,480 ఆస్తులు దక్షిణ భారత రాష్ట్రాల్లో గణనీయ స్థాయిగా భావించబడుతున్నాయి. రాష్ట్రంలో ఉన్న వక్ఫ్‌ ఆస్తుల సంఖ్య, వాటి ప్రాముఖ్యత, వివిధ మత–సాంస్కృతిక కేంద్రాల చారిత్రక నేపథ్యం ఇప్పటికీ అధ్యయనాంశాలుగా ఉంటున్నాయి. ఈ ఆస్తుల డిజిటలైజేషన్‌తో భవిష్యత్తులో అక్రమ ఆక్రమణల నియంత్రణకు, ఆర్థిక పారదర్శకతకు, వనరుల సమర్థ వినియోగానికి దోహదం జరగనుంది.

కేంద్ర మంత్రి కిరెన్‌ రిజిజు మాట్లాడుతూ, ఈ డిజిటల్‌ రికార్డు భవిష్యత్తులో వక్ఫ్‌ ఆస్తుల సంరక్షణకు ప్రధాన ఆయుధంగా పనిచేస్తుందని తెలిపారు. ప్రత్యేకంగా, పోర్టల్‌ ద్వారా ప్రతి ఆస్తి యొక్క లొకేషన్, పరిమాణం, ఉపయోగం, సంబంధిత పత్రాలు, బోర్డు ఆధీనంలో ఉన్న నిర్వహణ హక్కులు అన్నీ ఏకేచ్ఛగా లభించడం వల్ల పారదర్శకత పెరుగుతుందని చెప్పారు. పాలనలో బాధ్యత, స్పష్టత పెరగడంతో వక్ఫ్‌ ఆస్తులు అనధికారికంగా వాడబడే అవకాశం తగ్గుతుందని కూడా పేర్కొన్నారు.

ఉమీద్‌ పోర్టల్‌ ద్వారా నమోదు ప్రక్రియ పూర్తి కావడంతో తదుపరి దశలో ఆస్తుల రక్షణ, పునర్వ్యవస్థీకరణ, ఆర్థిక వినియోగం వంటి అంశాలపై రాష్ట్రాలు మరిన్ని చర్యలు తీసుకునే అవకాశం ఉంది. ప్రతి రాష్ట్రంలోని వక్ఫ్‌ బోర్డులకూ ఇప్పుడు స్పష్టమైన డేటా అందుబాటులో ఉండడం వల్ల ఆస్తుల ఆదాయాన్ని పెంచడం, మరమ్మతులు, అభివృద్ధి పనుల ప్రణాళికను రూపొందించడం, దుర్వినియోగాన్ని అరికట్టడం మరింత సులువవుతుంది.

నిపుణుల అభిప్రాయం ప్రకారం, వక్ఫ్‌ ఆస్తులు సరైన విధంగా వినియోగించుకుంటే విద్య, ఆరోగ్యం, ఉపాధి, గృహవసతి వంటి సామాజిక రంగాల్లో మైనారిటీ వర్గాలకు పెద్ద స్థాయిలో సహాయం అందే అవకాశం ఉంది. ఇప్పటివరకు అనేక రాష్ట్రాల్లో ఆస్తుల నిర్వహణ సరైన స్థాయిలో లేకపోవడం వల్ల వాటి సామాజిక ప్రయోజనం పూర్తిగా అమలు కాలేకపోయింది. అయితే డిజిటలైజేషన్‌ తర్వాత కొత్త దశ ప్రారంభమవుతుందని భావిస్తున్నారు.

మొత్తంగా చూస్తే, ఉమీద్‌ పోర్టల్‌ ద్వారా దేశవ్యాప్తంగా వక్ఫ్‌ ఆస్తుల నమోదు ఒక ముఖ్యమైన మలుపు తీసుకుంది. కేంద్ర ప్రభుత్వం తీసుకున్న ఈ చర్య వక్ఫ్‌ వ్యవస్థను పారదర్శకత, బాధ్యత, ఆధునిక సాంకేతికతతో అనుసంధానిస్తూ ఒక కొత్త ప్రమాణాన్ని నెలకొల్పుతున్నది. ఈ ప్రక్రియ పూర్తయ్యిన తరువాత, దేశంలో వక్ఫ్‌ ఆస్తుల సంరక్షణ మరింత బలపడటంతోపాటు, వాటి సామాజిక ప్రయోజనం పెరుగుతుందనే ఆశాభావం వ్యక్తమవుతోంది.