తెలంగాణలో ప్రయాణికులకు ఊరట కలిగించేలా, క్యాబ్ సర్వీసులపై తొలిసారి రాష్ట్ర ప్రభుత్వం పట్టు సాధించబోతోంది. ఓలా, ఉబర్, రాపిడో లాంటి ప్రముఖ క్యాబ్ అగ్రిగేటర్లు రాష్ట్రంలో దాదాపు 11 ఏళ్లుగా సేవలందిస్తున్నప్పటికీ, ఇప్పటి వరకు ప్రభుత్వ నియంత్రణలోకి రాలేదు. ఈ ఖాళీ వల్లే, అగ్రిగేటర్లు తామే టారిఫ్‌ను నిర్ణయించుకుంటూ, పీక్ అవర్, సర్జ్ ప్రైసింగ్ పేర్లతో ప్రయాణికుల జేబులను భారీగా ఖాళీ చేస్తూ వచ్చాయి.
అగ్రిగేటర్లపై నియంత్రణ – ప్రయాణికులకు కలిసొచ్చే మార్పులు
ఇప్పటి వరకు ప్రభుత్వ నియంత్రణ లేకపోవడంతో ప్రయాణికులు మొండి చార్జీలను భరించాల్సి వచ్చేది. కానీ ఇప్పుడు, రాష్ట్ర రవాణాశాఖ చర్యలు చేపడుతోంది. కేంద్రం ఇటీవల విడుదల చేసిన మోటార్ వెహికిల్ అగ్రిగేటర్ మార్గదర్శకాలు – 2025 ఆధారంగా, రాష్ట్రాలకే వాటి అమలు బాధ్యతను అప్పగించడంతో తెలంగాణ ప్రభుత్వం కూడా క్యాబ్ సేవలపై నియంత్రణ విధించేందుకు కసరత్తు మొదలుపెట్టింది.
ఈ మార్గదర్శకాల ప్రకారం, ఇకపై క్యాబ్‌ల బేస్ ఫేర్‌, పెరిగే ఛార్జీలు, పీక్ అవర్ సర్జ్ రేట్లు—all ఏవైనా రాష్ట్ర రవాణాశాఖకు సమాచారం ఇచ్చి నిర్ణయించాల్సి ఉంటుంది. దీంతో ప్రయాణికులు ముందుగా ఖర్చు ఎంతవుతుందో అవగాహనతో రైడ్ బుక్ చేసుకునే అవకాశం కలుగుతుంది. అలాగే, రైడ్ రద్దు, ఛార్జీ పెంపు, డ్రైవర్ల అసౌకర్యం వంటి అంశాలపై ఫిర్యాదు చేసేందుకు రవాణాశాఖ దృష్టిలోకి వచ్చేలా మారనుంది.
పీక్ అవర్ దందాకు చెక్‌
ప్రస్తుతం క్యాబ్ సర్వీసులు 24 గంటలు పీక్ అవర్ పేరుతో దోపిడీ చేస్తూ, ఎప్పుడైనా డిమాండ్‌ పెరిగితే రెట్టింపు ఛార్జీలు వసూలు చేస్తున్నాయి. ఉదాహరణకు వర్షం పడితే, ట్రాఫిక్‌ ఎక్కువైతే, తక్కువ క్యాబ్‌లు అందుబాటులో ఉన్నా వెంటనే ఛార్జీలు రెట్టింపు అవుతాయి. ఇకపై ఇది పూర్తిగా నియంత్రణలోకి రానుంది. పీక్ అవర్‌ను ఎలా నిర్వచించాలో, ఎంత వరకు ఛార్జీలు పెంచుకోవచ్చో రవాణాశాఖ తేల్చి చెబుతుంది. అలాగే, డ్రైవర్ బుక్ అయిన రైడ్‌ను రద్దు చేయటం వంటి వ్యవహారాలపై కూడా పాలిసీలు అమలులోకి వస్తాయి.
ప్రయాణికులకు న్యాయం – ఫిర్యాదులపై చర్యలు
ఇప్పటి వరకు ప్రయాణికులకు ఓపెన్ ఫిర్యాదు వ్యవస్థ లేక, రవాణాశాఖ నియంత్రణలో లేనందున క్యాబ్ వాహనదారులపై చర్యలు తీసే అవకాశం లేకుండాపోయింది. కానీ ప్రస్తుతం ఆటోలు, బైక్ ట్యాక్సీలు కూడా క్యాబ్ అగ్రిగేటర్లతో అనుసంధానమవుతున్న వేళ, వారు ప్రభుత్వం నిర్ధారించిన ఛార్జీలను పట్టించుకోవటం లేదు. కొత్త మార్గదర్శకాల్లో అయితే ప్రయాణికులు అధికారికంగా ఫిర్యాదు చేసి, చర్యలు తీసుకునే అవకాశాన్ని కల్పిస్తోంది.
డ్రైవర్లకు సంక్షేమం – బీమా, టర్మ్ పాలసీ
కేంద్ర మార్గదర్శకాల ప్రకారం, ఇకపై క్యాబ్ అగ్రిగేటర్లు తమ డ్రైవర్లకు రూ. 5 లక్షల ఆరోగ్య బీమా, రూ. 10 లక్షల టర్మ్ ఇన్సూరెన్స్‌ కల్పించాల్సి ఉంటుంది. ఇది డ్రైవర్లకు ఆర్థిక భద్రత కల్పించడమే కాకుండా, వారి సంక్షేమానికి ఒక కీలక ముందడుగు. ఇప్పటి వరకు స్వతంత్ర డ్రైవర్లు ఎటువంటి భద్రతా వ్యవస్థ లేకుండా పనిచేసేవారు. ఇకపై ఇదంతా రిజిస్ట్రేషన్‌కు సంబంధించి తప్పనిసరి భాగమవుతుంది.
ప్రభుత్వం ఆదాయ మార్గం పెరుగుతుంది
ఈ చర్యల ద్వారా ప్రభుత్వం కూడా ఆదాయం పొందనుంది. ఇప్పటి వరకు ఓలా, ఉబర్, రాపిడో లాంటి సంస్థలు అధికారికంగా రాష్ట్ర ప్రభుత్వానికి లైసెన్సు తీసుకోకుండా పనిచేస్తూ వచ్చినా, ఇకపై వారు ప్రభుత్వ లైసెన్సులు తీసుకోవాల్సి ఉంటుంది. ఫలితంగా రోడ్డు ట్యాక్స్, జీఎస్టీ, లైసెన్సు ఫీజుల రూపంలో ఆదాయం సమకూరనుంది. ఇది కేవలం నియంత్రణే కాకుండా, ప్రభుత్వానికి కూడా ఆర్థికంగా ఉపశమనం ఇస్తుంది.
బైక్ ట్యాక్సీలకు అంగీకారం – మరింత విస్తరణకు మార్గం
ఇదిలా ఉండగా, బైక్ ట్యాక్సీల అంశంలో కేంద్ర ప్రభుత్వం కీలక నిర్ణయం తీసుకుంది. వైట్ ప్లేట్ ఉన్న బైక్ ట్యాక్సీలు చట్టబద్ధం కావని విమర్శలు వెల్లువెత్తుతున్న తరుణంలో, కేంద్రం వాటికి అనుమతిని కొనసాగిస్తూ తెలిపింది. ఇప్పటివరకు వీటిపై స్పష్టత లేకుండా ఉండటం వల్ల డ్రైవర్లు, యాప్‌లు అనిశ్చితిలో ఉండేవారు. కానీ ఇప్పుడు రాష్ట్రంలో కూడా ఈ సేవలు యథావిధిగా కొనసాగనున్నాయి. తేడా ఏమిటంటే—పసుపు రంగు నంబర్‌ ప్లేట్ తప్పనిసరి కాకపోవటమే. దీని వల్ల మరిన్ని బైక్ ట్యాక్సీలు మార్కెట్లోకి వచ్చే అవకాశముంది.
బైక్ ట్యాక్సీలను వ్యతిరేకిస్తున్న క్యాబ్, ఆటో డ్రైవర్లు
ఇంకొంతమంది క్యాబ్, ఆటో డ్రైవర్లు బైక్ ట్యాక్సీలను వ్యతిరేకిస్తున్నారు. తమ ఉపాధికి ముప్పుగా భావించి వాటిని రద్దు చేయాలని కోరుతున్నారు. అయితే, ప్రభుత్వం ఈ మార్గదర్శకాలతో పారదర్శకత తీసుకురావడం వల్ల ప్రతి వాహనానికి సరైన గుర్తింపు, లైసెన్సు, బీమా, ప్రయాణికుల భద్రత వంటి అంశాలపై స్పష్టత ఏర్పడనుంది.
సమాజానికి లాభం – ప్రయాణానికి పారదర్శకత, భద్రత
ఈ మార్పులు ప్రయాణికులకు అందించే లాభాలు అనేకం. ఛార్జీలు ముందుగా తెలుసుకునే అవకాశం, రద్దుపై చర్యలు, పీక్ డిమాండ్‌కు నియంత్రణ, డ్రైవర్లకు బీమా వంటి అంశాలు సమర్థవంతమైన, న్యాయమైన ప్రయాణానికి మార్గం వేస్తున్నాయి. ఇకపై ప్రయాణికులు బుక్ చేసిన క్యాబ్‌లు మోడల్ నిబంధనల ప్రకారం పనిచేయాల్సి ఉంటుంది.
ఇన్నేళ్ల తర్వాత తెలంగాణ ప్రభుత్వం క్యాబ్ అగ్రిగేటర్లను నియంత్రణలోకి తీసుకోవడం ఒక శుభపరిణామం. ఇది కేవలం ప్రయాణికుల కోసం మాత్రమే కాదు, డ్రైవర్ల సంక్షేమం, ప్రభుత్వ ఆదాయ పెంపు, ప్రయాణ సేవల్లో పారదర్శకత— కలిపి సామాజిక, ఆర్థిక రంగాలలో ముఖ్యమైన ముందడుగు. ఈ మార్పుల అమలు ఎలా జరుగుతుందన్నదే ఇప్పుడు ప్రధానంగా గమనించాల్సిన అంశం.
